ارزیابی تغییرات متغیرهای هواشناسی و هیدرولوژیکی در بالادست حوضه هیرمند طی سده گذشته با استفاده از داده‌های اقلیمی CRU و مدل SWAT

نویسندگان

  • حمیدرضا حاجی حسینی دانشجوی کارشناسی / ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه تربیت مدرس
  • سعید مرید استاد /گروه مهندسی منابع آب دانشگاه تربیت مدرس، تهران
  • علیرضا نجفی رئیس / گروه مطالعات و برنامه ریزی دفتر رودخانه های مرزی وزارت نیرو
  • مجید دلاور استادیار / گروه مدیریت منابع آب دانشگاه تربیت مدرس
  • محمدرضا حاجی حسینی دانشجوی کارشناسی / ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه تربیت مدرس، تهران
چکیده مقاله:

با توجه به نقش بالادست رودخانه هیرمند قبل از سد کجکی در آورد این رودخانه، شناخت هیدرولوژیکی آن و بخصوص در بلند مدت می‌تواند در بهره ‌برداری از منابع آب آن که همواره محل اختلاف ایران وافعانستان بوده، مفید باشد. بدیهی است که برای چنین ارزیابی‌ هایی، وجود داده‌ های بلند مدت همواره مانعی جدی خواهد بود که در افغانستان این مشکل بیشتر نقش آفرینی می‌کند. برای حل این مشکل، استفاده از داده‌ های جهانی و مدل‌های بارش-رواناب می‌تواند گزینه مناسبی باشد. پایگاه‌ اطلاعات اقلیمی CRU1 از جمله پایگاه‌هایی است که این اطلاعات را با قدرت تفکیک مکانی و زمانی نسبتاً مناسبی را از سال 1901 دارا می‌باشد. مدل SWAT2 هم می‌تواند برای شبیه‌ سازی فرآیند بارش-رواناب مورد توجه قرار گیرد که سابقه آن برای حوضه‌ های فرامرزی موجود است. اما در هر حال ارزیابی این دو، قبل از هرگونه استفاده عملیاتی لازم خواهد بود. مجموع موارد فوق هدف این مقاله را رقم می‌ زنند که نهایتاً بتوان ارزیابی از تغییرات آورد رودخانه هیرمند تا محل سد طی یک صد سال اخیر داشته باشد. بدین منظور، ابتدا داده‌های CRU با استفاده از 17 ایستگاه هواشناسی زمینی در کشور افغانستان مقایسه و مورد ارزیابی قرار گرفتند که نتایج، به ترتیب مقدار 313 و 323 میلیمتر در سال را نشان داد. برای واسنجی و صحت‌ سنجی  SWAT، آمار محدودی از ورودی به سد کجکی طی سالهای 1969 تا 1979 تهیه شد. اجرای مدل یکبار با داده‌های اقلیمی مشاهداتی و یکبار با داده‌های CRU انجام شد که نتایج براساس داده‌های CRU عملکرد بهتری داشتند. در ادامه مدل واسنجی شده با داده‌های CRU برای سالهای 1913 الی 2012 شبیه‌ سازی شد. نتایج نشان داد که بین داده‌های دما و بارش CRU طی صد ساله اخیر نوعی ناهمگنی در قبل و بعد از اوائل دهه 1940 وجود دارد. بطوریکه بارش‌ها قبل از این تاریخ بیشتر و دما کمتر می ‌باشد. همین رفتار نیز در سری زمانی تولید شده از رواناب ملاحظه گردید و شاهد کاهش میانگین سالیانه حجم از 1/8 به 07/6 میلیارد مترمکعب در محل ورودی به سد کجکی هستیم. از نکات قابل توجه تحقیق، روش‌شناسی آن است که می‌توان برای شبیه‌ سازی حوضه‌ های آبریز فرامزی پیرامون کشور بخوبی مورد استفاده قرار گیرد. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی تغییرات متغیرهای هواشناسی و هیدرولوژیکی در بالادست حوضه هیرمند طی سده گذشته با استفاده از داده های اقلیمی cru و مدل swat

با توجه به نقش بالادست رودخانه هیرمند قبل از سد کجکی در آورد این رودخانه، شناخت هیدرولوژیکی آن و بخصوص در بلند مدت می تواند در بهره برداری از منابع آب آن که همواره محل اختلاف ایران وافعانستان بوده، مفید باشد. بدیهی است که برای چنین ارزیابی هایی، وجود داده های بلند مدت همواره مانعی جدی خواهد بود که در افغانستان این مشکل بیشتر نقش آفرینی می کند. برای حل این مشکل، استفاده از داده های جهانی و مدل ه...

متن کامل

مدل‌سازی هیدرولوژیکی بالا دست حوضه فرامرزی هیرمند با استفاده از مدل SWAT

One of the major challenges in water resources management is the operation of trans boundary watershed. This has been experienced in case of Helmand River between Iran and Afghanistan since the last century. For such a situation, application of a conceptual rainfall-runoff models that can simulate management scenarios is a relevant tool. The SWAT model can be a relevant option in this regard. H...

متن کامل

شبیه‌سازی هیدرولوژیکی حوضه فیروزآباد با استفاده از مدل SWAT

مدیریت صحیح حوضه­های آبریز کشور به عنوان یکی از مهمترین روش­های استفاده بهینه از منابع آب مطرح می­شود. در این راستا عقیده بر این است که شبیه­سازی پدیده­های هیدرولوژیکی در حوضه­ها می­تواند راه­حل بهینه­ای باشد. در این تحقیق از مدلSWAT ، برای شبیه­سازی هیدرولوژیکی حوضه فیروزآباد واقع در استان فارس استفاده شد. در ابتدا رواناب حوضه طی سال­های آماری2010-1994 در مدل SWAT شبیه­سازی گردید. سپس نتایج با...

متن کامل

شبیه سازی بارش و رواناب حوضه بالادست هیرمند با استفاده از مدل swat و داده های اقلیمی جهانی

با توجه به نقش بالادست رودخانه هیرمند قبل از سد کجکی در آورد این رودخانه، شناخت هیدرولوژیکی آن- بخصوص در بلند مدت، می¬تواند در بهره¬برداری از منابع آب آن که همواره محل اختلاف ایران وافعانستان بوده، مفید باشد. بدیهی است که برای چنین ارزیابی¬هایی، وجود داده¬های بلند مدت همواره مانعی جدی خواهد بود که در افغانستان این مشکل بیشتر نقش آفرینی می¬کند. برای حل این مشکل، استفاده از پایگاه¬های اطلاعات اقل...

تخمین پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه آبخیز با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه بالخلوچای)

هدف از این تحقیق بررسی معادله بیلان آب و تخمین برخی از پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه آبخیز رودخانه بالخلوچای در استان اردبیل با استفاده از مدلSWAT می­باشد. اطلاعات مورد نیاز شامل، نقشه­های توپوگرافی، کاربری اراضی، اطلاعات خاک­شناسی ، بارش روزانه، دما، رطوبت نسبی و دبی جریان بود که از شرکت آب منطقه­ای و اداره منابع طبیعی استان اردبیل اخذ گردید. بر اساس نتایج تحلیل حساسیت، حساس­تری...

متن کامل

بررسی روند متغیرهای هواشناسی و هیدرولوژیکی حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از روش‌های غیرپارامتری

گرمایش جهانی باعث تغییرات در سری زمانی متغیرهای هواشناسی شده است که این تغییرات همراه با مداخله جدی عوامل انسانی در طبیعت، تغییرات هیدرولوژیکی را نیز به همراه داشته است. بطوریکه می‌توان اثرات آنها را در قالب روند در سری زمانی مربوط مشاهده کرد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه روند تغییرات متغیرهای دما، بارندگی و دبی رودخانه‌ها بصورت ماهیانه و سالانه در سطح حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 10  شماره 3

صفحات  38- 52

تاریخ انتشار 2015-02-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023